آیا شناخت ژانر در انتخاب کتاب مناسب به ما کمک می‌کند؟

ژانر یا گونه به نوع روایت و فضای کلی که قرار است داستان در آن رخ دهد می‌گویند. گونه بسیار کلی است مثل مکاتب به جزئیات نمی‌پردازد. به نوعی برای مخاطب روشن می‌کند که کتاب انتخابی چه نوع ساختاری دارد و در چه فضای قرار است روایت شود. نکته دیگر این است که تعاریف ژانر در سینما با ژانر در ادبیات متفاوت است. ژانر در بر گیرنده تکنیک، نوع محتوا، فضا کلی داستان و نوهع نگاه نویسنده است.

درام

اساس این ژانر در نمایشنامه‌های یونان باستان شکل گرفته است. درام در تئاتر به مفهوم  کشمکش معنی می‌شود. اما در ادبیات تعاریف مستقل و متفاوت دارد. ساختار و هدف اصلی داستان‌های درام، اشاره به مشکلات اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و فرهنگی به شکل متنوع با جزئیات بیان می‌کند. ویژگی دیگر این گونه پایان بندی داستان‌ها است که معمولا پایان نا‌امید کننده و ناراحت کننده ندارد. رمان بینوایان اثر ویکتور هوگو و کوه جادو توماس مان از آثار یک ژانر هستند.

کمدی

در ژانر کمدی نوع روایت به شکلی است که اتفاقاتی در طول داستان برای قهرمان و شخصیت اصلی رخ می‌دهد، در فضای شوخی و خنددار است و بیشتر سرگرم کننده خواهد بود. اما زیرمتن این گونه فقط به خنداندن و شاد کردن نمی‌پردازد. بلکه با نگاهی انتقادی به مسائل  جامعه و سیاست با تکنیک طعنه زدن اشاره دارد. بیشتر آثار گوگول در این ژانر نوشته شده است.

رمانتیک

پایه اتفاقات این ژانر بر اساس مسائل عاشقانه و روابط عاطفی بین دو نفر است. در راه رسیدن به هدف که همان مفهوم وصال است اتفاقاتی رخ می‌دهد که باعث می‌شود این دو نفر به هم نرسند و با چالش‌های بسیاری در این مسیر رو‌به‌رو می‌شوند. ساختار این ژانر همپوشانی با ژانر درام هم دارد. پایان بندی این گونه هم مثبت و معمولا به وصال دو نفر می‌انجامد.

مرگ در ونیز اثرتوماس مان و یک عاشقانه ساده اثر نادر ابراهیمی جزو این ژانر محسوب می‌شود.

علمی و تخیلی

در این ژانر، نویسنده مواجه انسان را با پیشرفت علم نشان می‌دهد. فضای که نویسندگان این بخش می‌سازند اغلب در فضای تخیلی روایت می‌شود که در زمان حال ممکن است قابل درک و لمس نباشد. ویژگی این ژانر پرداخت به نظریه‌های علمی روز و علم آینده است.

دونالد بارتلمی و ژروم فراری از نویسندگان این ژانر هستند.

معمایی

اغلب  به جستجو و پیدا کردن معما می‌پردازد. در این ژانر نویسندگان کمتر به جدال بین خیر و شر و چگونگی اجرای عدالت برای گناهکاران اشاره می‌کننذ. ویژگی این ژانر پیدا کردن معما‌های بیشتر توسط قهرمان است. اتفاق رخ می‌دهد و معما طرح می‌شود. نویسندگان این ژانرخوانندگان خود را به کمک قهرمان داستان به سمت حل این چالش‌ها راهنمایی می‌کند.

از نویسندگان این ژانر می‌شود به فردیناند فن شیراخ و فئودر داستایوفسکی اشاره کرد.

تاریخی

در گونه تاریخی، نویسنده  روایت اتفاقات تاریخی مهم  را در یک زمان و مکان مشخص در گذشته و در فضای کاملا واقعی ، با جزئیات به نگارش در می‌آورد. ویژگی های که این ژانر را برجسته کرده است، روایت اتفاقات تاریخی برای ثبت و انتقال به نسل‌های آینده و توضیح در مورد یک رویداد مهم تاریخی است. نبرد من اثر هیتلر یک کتاب زندگی نامه و تاریخی به حساب می‌آید.

ماجراجویی

نویسندگان دراین  ژانر  روایت  داستان را حول قهرمان داستان می‌نویسند. ساختار اصلی این ژانر اتفاقات به صورت خود‌خواسته و ناخواسته رخ می‌دهد که در زندگی قهرمان اتفاق می‌افتد. این اتفاقات پشت سر هم به نوعی به دور از زندگی عادی است. هیجان، ماجراجویی و اتفاقات عجیب ویژگی های این آثار است. داستان های پلیسی و کارگاهی هم در این ژانر قرار دارند.

اما این سوال پیش می‌آید که اطلاعات داشتن در مورد گونه‌ها می‌تواند به ما در انتخاب کتاب مناسب کمک کند یا خیر؟ پاسخ به این سوال بله است. اما بستگی به سلیقه خواننده دارد. باید سلیقه خود را شناسی و براساس تعاریف از این ژانرها، گونه مورد نظر خود که با سلیقه و تفکرات جور است را انتخاب کنند. با دانستن ویژگی و ساختار متنی این ژانر می‌توانید اثری را انتخاب کنید که به روحیه شما نزدیک‌تر است و آن لذت ببرید.

در این مقاله سعی کردیم به بحث ژانر بپردازیم، گونه‌های مختلف و کتاب‌های هر دسته را معرفی کردیم. همانطور که گفتیم ژانر بسیار کلی است و به فضای که نویسنده در آن داستان را جلو می‌برد برمی‌گردد. ساختار و نوع روایت هم یکی دیگر از نکات مهم ژانر محسوب می‌شود. به ژانرهای مختلفی مثل درام، کمدی و … پرداختیم و با نوع روایت آن‌ها آشنا شدیم. اما ژانر بسیار متفاوت است با مکتب، مکاتب مثل جنبشی فراگیر می‌تواند عمل کند ولی ژانر اینگونه نیست. انتخاب کتاب کاملا به سلیقه خوانندگان برمی‌گردد، در هر ژانر یا حتی مکتبی که باشند. این ما هستیم که با شناخت سلیقه خود، به سمت کتاب مناسب می‌رویم تا حالمان را بهتر کنیم و از خواندشان لذت ببریم. آشنایی با ژانرها می‌تواند به ما در این امر بسیار کمک کند تا حتی بدون شناخت نویسنده و روی ژانر بتوانیم کتاب مناسب را انتخاب کنیم.